O artyście
Filmowego dorobku Emira Kusturicy przedstawiać nie trzeba, ale serbski reżyser nie gorzej niż z kamerą, radzi sobie też z gitarą.
Dwukrotny laureat Złotej Palmy w Cannes od 30 lat utrzymuje się w ścisłej czołówce europejskich reżyserów, a jego sztandarowe dzieła: „Czas cyganów”, „Arizona Dream” czy „Underground” zna niemal każdy miłośnik dobrego kina. Nie każdy wie jednak o tym, że Kusturica, który poprzez swoje filmy objawił światu muzyczny talent Gorana Bregovica, od wielu lat również sam zajmuje się działalnością muzyczną. W 1986 roku został na dwa lata basistą formacji No Smoking, a w zasadzie Zabranjeno Pušenje, bo tak brzmiała oryginalna nazwa zespołu. Grupa powstała sześć lat wcześniej w Sarajewie. Po wydaniu debiutanckiej płyty „Das Ist Walter” krytycy okrzyknęli ją żartobliwie mianem cygańskiego techno-rocka. Wkrótce też wylansowała w Jugosławii wielki przebój „Zenica blues”, a następnie przez niepoprawność polityczną padła ofiarą cenzury ze strony władz. Wszystko za sprawą wokalisty Nele Karajlica, który na jednym z koncertów wspomniał o popsutym wzmacniaczu Marshalla, co miało stanowić aluzję do śmierci marszałka Tito.
Już z Kusturicą w składzie zespół wydał niezwykle popularny w rodzimym kraju album „Pozdrav iz zemlje Safari” („Pozdrowienia z krainy Safari”), sprzedając ponad 100 tysięcy egzemplarzy tej płyty. Po wybuchu wojny na Bałkanach grupa zawiesiła działalność. Powróciła pod koniec lat 90. muzyką do filmu „Czary kot, biały kot”, który triumfował na festiwalu w Wenecji, z reżyserem w roli gitarzysty i pod nazwą Emir Kusturica & The No Smoking Orchestra. Promująca wydarzenie trasa koncertowa okazała się wielkim sukcesem frekwencyjnym. Twórca „Underground” zrealizował, opowiadający o niej, film dokumentalny „Super8 Stories”, a także teledysk do jednej z piosenek na kolejnym wydawnictwie płytowym „Unza Unza Time”. Od tamtego czasu „Niepaląca orkiestra” wystąpiła niemal na całym świecie – od Istambułu po Buenos Aires, od Sankt Petersburga po Montevideo, zaliczając setki wyprzedanych po brzegi koncertów, czego dowodem jest koncertowe DVD „Live Is A Miracle”. Sceniczne występy zespołu Kusturicy to zwariowane, energiczne show, przywołujące ducha jego filmów, przepełnione bałkańskim temperamentem i humorem. Nie bez powodu nazywa się ich „oszalałą cygańską kapelą”. Perkusistą zespołu The No Smoking Orchestra jest Stibor Kusturica, syn reżysera i autor muzyki do ostatniego filmu fabularnego ojca „Obiecaj mi!”.
tekst: Roman Szczepanek
